Estland, Letland en Litouwen…die drie namen kan welhaast iedereen debiteren, als gevraagd wordt naar de Baltische Staten, maar veel verder reikt onze Westerse kennis meestal niet, zo mocht ik recent vaststellen. “Recent”, dat is de voorbije weken, sinds ik begon te luisteren naar deze plaat en ik ging naar wat antwoorden op zoek, omdat die plaat me behoorlijk diep wist te raken.

Twee van de vier dames, die zich dus The Baltic Sisters noemen, komen uit Letland. Zij heten Liene Skrebinska en Vineta Romāne en het kwartet wordt vervolledigd door de Estse Mario Selgall en de Litouwse Laurita Peleniūte. Dat deze band er kwam, heeft wellicht ook historische achtergronden: de drie landen waren altijd al op elkaar aangewezen en ze steunden elkaar steevast, als de eigenheid van één van de drie weer eens bedreigd werd door een volk of een mogendheid, die het niet zo goed meende met dat doelwit. Zoiets schept een band tussen volkeren, die op zoek zijn naar vrijheid, onafhankelijkheid en een eigen plek onder de zon.

De Baltische staten hebben, zoals overal ter wereld het geval is, een rijke volkscultuur en men spreekt er heel oude talen: het Lets en het Litouws zijn de enige overlevende Baltische talen. Ests is daarentegen een Fins-Oegrische taal, net als het Hongaars en de vier dames ontdekten al snel dat hun achtergronden naast veel verschillen, ook erg veel gelijkenissen vertoonden en ze gingen samen op zoek naar wat hen verbond.

Zo kwamen ze uit bij de “sutartinès”, oude meerstemmige en verhalende liederen uit Litouwen. De eeuwenoude zangvorm is trouwens als werelderfgoed erkend door de UNESCO, net als de Estse zang, die “leelo” genoemd wordt. Op deze debuutplaat van de vier, voeren de Litouwse liederen de boventoon, al is er ook inbreng uit Estland en al krijgt ook het traditionele Letse repertoire zijn plaats. Dat is te herkennen aan de zoem- of bromstem, die de hele tijd aangehouden wordt als houvast voor de zangeressen en één en ander maakt dat deze plaat, waarvan ik bij het begin een beetje vreesde dat ze monotoon zou worden, zich na enkele beluisteringen helemaal open plooit en dat je meer dan zomaar “geboeid” zit te luisteren.

Ik zit keer op keer bijna ademloos te luisteren naar de vocale hoogstandjes, die de dames uit hun kelen weten te toveren. en telkens als afsluiter “Turejo Liepa” voorbij komt, stel ik weer eens vast dat dit eigenlijk simpelweg top-zang is en dat de plaat een heel mooie voorbode is van wat je ooit zou kunnen meemaken bij een live-optreden van de vier. OK, ik begrijp compleet niks van de teksten en jawel, het vraagt in het begin best wel een beetje inspanning, maar eens je zover bent, hoor je alleen nog vier engelenstemmen, die niet alleen zoetgevooisd zijn, maar bij momenten krachtig en gedecideerd uit de hoek kunnen komen. Kortom, dit zijn heuse vrouwen, die weten te boeien. Te ontdekken !

(Dani Heyvaert)